Έλλειψη
έλλειψη [GR], lack [EN], manque [FR], mangel [DE]
Βασικός όρος της λακανικής ψυχανάλυσης και καίριας σημασίας για τον ανθρώπινο ψυχισμό, ο οποίος αναφέρεται στην απουσία του φαλλού [phallus], του υπερβατικού σημαίνοντος στο συμβολικό [symbolic]. Όταν το βρέφος κοιτάζεται στον καθρέφτη και έχει την πλήρη εικόνα του εαυτού του, βλέπει μια εικόνα που έρχεται σε αντίθεση με τον τρόπο που έβλεπε ως τώρα τον κόσμο και τον εαυτό του ως «τεμαχισμένο». Η διαφορά μεταξύ της ιδανικής εικόνας και της «τεμαχισμένης» θεώρησης του παιδιού αποτελεί την έλλειψη.
Στην ψυχαναλυτική θεωρία του Lacan, η έλλειψη συνδέεται άμεσα με την έννοια της επιθυμίας [desire], εφόσον είναι αυτή που την προκαλεί. Διακρίνει τρία είδη ελλείψεων ανάλογα με το είδος του αντικειμένου που λείπει. Το πρώτο είδος είναι ο ευνουχισμός [castration] στο συμβολικό και το αντικείμενο με το οποίο σχετίζεται είναι ο φαλλός στο φαντασιακό [imaginary]. Το δεύτερο είδος είναι το ανικανοποίητο του φαντασιακού και το αντικείμενο είναι ο πραγματικός μαστός. Το τρίτο είδος είναι η στέρηση στο πραγματικό [real] και το αντικείμενο με το οποίο σχετίζεται είναι ο φαλλός στο συμβολικό. Από την άποψη της θεραπείας ο ευνουχισμός είναι ο πιο σημαντικός από τα τρία αυτά είδη, αφού για τον Lacan έχει ιδιαίτερη βαρύτητα για τις γυναίκες, καθώς η έλλειψη χαρακτηρίζει τη σχέση της γυναίκας με το συμβολικό. Οι γάλλοι/ίδες φεμινιστές/τριες αμφισβητούν αυτή την άποψη και την αντιπαραθέτουν προς τη γυναικεία πληρότητα.
Φοιτητική ομάδα Διατμηματικού Μεταπτυχιακού Προγράμματος Σπουδών Λεξικογραφίας: Αναγνωστόπουλος Ιωάννης, Δρακοπούλου Μαρία, Ελευθερίου Δέσποινα, Κούτρα Αλεξάνδρα, Κρομμύδα Ευθαλία, Μαρίν Μαρία,Τριανταφύλλη Ευαγγελία, Τρυπαναγνωστοπούλου Σοφία, Φωκάς Γεώργιος (επιμέλεια Δρ. Ευτέρπη Μήτση)
