Ανδρογυνισμός

Από Fylopedia
Μετάβαση σε: πλοήγηση, αναζήτηση


ανδρογυνισμός [GR], androgyny [EN], androgynie [FR], adrogynie [DE]

Ο όρος αναφέρεται στην ψυχική και ψυχολογική ένωση της ανδρικής και της γυναικείας φύσης στο ίδιο ον και αποτελεί την αρχετυπική εικόνα ενός κόσμου, στον οποίο οι ρόλοι των φύλων δεν είναι σαφώς καθορισμένοι. Το αποτέλεσμα της ένωσης αυτής, δηλαδή το ανδρόγυνο, είναι ένα ον το οποίο συνδυάζει ανδρικά και γυναικεία χαρακτηριστικά και αποτελεί το κέντρο και το σύνολο της ψυχής. Ο όρος χρησιμοποιήθηκε κατά κόρον τη δεκαετία του 1970 από τους/τις φεμινιστές/τριες του δεύτερου κύματος [second wave feminists] για να εκφράσει τη δυνατότητα συνύπαρξης των ανδρικών και γυναικείων χαρακτηριστικών και την ανάγκη εξάλειψης της κυριαρχίας είτε του ανδρισμού [masculinity] είτε της θηλυκότητας.

Ωστόσο, στο πλαίσιο της συζήτησης για τη σχέση των φύλων, οι φεμινιστές/τριες εμφανίζονται διχασμένοι/ες όσον αφορά την έννοια του ανδρογυνισμού και εκφράζουν αντικρουόμενες απόψεις σχετικά με το αν θα πρέπει να επιδιωχθεί μια ελαχιστοποίηση των διαφορών μεταξύ των φύλων προς την κατεύθυνση του ανδρόγυνου (κονστρουκτιβιστική θεωρία) ή αν θα πρέπει να καταβληθεί προσπάθεια για τον τονισμό των διαφορών αυτών (θεωρία της διαφορετικότητας). Σύμφωνα με την πρώτη θεωρία, η κατασκευή της έμφυλης ταυτότητας των υποκειμένων είναι αποτέλεσμα κοινωνικών διαδικασιών, ενώ σύμφωνα με τη δεύτερη, οι ιστορικές, κοινωνικές, αλλά και προσωπικές εμπειρίες ανδρών και γυναικών είναι τελείως διαφορετικές και, κατά συνέπεια, οι γυναίκες και οι άνδρες αποτελούν δύο διακριτές κατηγορίες.

Έχοντας ως στόχο την απελευθέρωση της προσωπικότητας του ανθρώπου από τα δεσμά των στερεοτυπικών ρόλων του άνδρα και της γυναίκας, η Carolyn Heilbrun μελέτησε διεξοδικά την εμφάνιση ανδρόγυνων μορφών στη δυτική λογοτεχνία και μυθολογία, ενώ η ψυχολόγος Sandra Bem επινόησε ένα τεστ το οποίο αποδείκνυε ότι τα πιο έξυπνα άτομα ήταν τα ανδρόγυνα. Ωστόσο, στη συνέχεια, άλλοι/ες φεμινιστές/τριες άσκησαν κριτική στις απόψεις αυτές υποστηρίζοντας ότι ο ανδρογυνισμός είναι μια στατική έννοια, καθώς αγνοεί ζητήματα εξουσίας. Ειδικότερα, σύμφωνα με τον ριζοσπαστικό φεμινισμό [radical feminism] (Mary Daly, Adrienne Rich), ο ανδρογυνισμός είναι εντελώς ακατάλληλος όσον αφορά θέματα πολιτικής, καθώς αποφεύγει να κατονομάσει τις διαφορές μεταξύ ανδρών και γυναικών. Έτσι, στα μέσα της δεκαετίας του 1980, η Sandra Bem πείστηκε ότι ο ανδρογυνισμός είναι προβληματικός από θεωρητική άποψη και υποστήριξε ότι φεμινιστική επιταγή δεν είναι να γίνει το άτομο ανδρόγυνο, αλλά η κοινωνία «ασχηματική» (ως προς το φύλο).

Στις αρχές του 21ου αιώνα, ο ανδρογυνισμός τείνει πλέον να θεωρηθεί ως ένα ιδεώδες που σβήνει, χωρίς ωστόσο να αμφισβητείται η σημασία του στη μέχρι τότε διαδρομή του φεμινιστικού κινήματος.



Φοιτητική ομάδα Διατμηματικού Μεταπτυχιακού Προγράμματος Σπουδών Λεξικογραφίας: Αναγνωστόπουλος Ιωάννης, Δρακοπούλου Μαρία, Ελευθερίου Δέσποινα, Κούτρα Αλεξάνδρα, Κρομμύδα Ευθαλία, Μαρίν Μαρία,Τριανταφύλλη Ευαγγελία, Τρυπαναγνωστοπούλου Σοφία, Φωκάς Γεώργιος (επιμέλεια Δρ. Ευτέρπη Μήτση)