Αποικιοκρατία, μετα-αποικιοκρατία
αποικιοκρατία [GR], colonialism [EN], colonialisme [FR], koloniasmus [DE]/
μετα-αποικιοκρατία [GR], postcolonialism [EN], postcolonialisme [FR]
Αποικιοκρατία είναι η επέκταση της κυριαρχίας μιας χώρας πέρα από τα σύνορα της με τη δημιουργία αποικιών. Η Ευρώπη πριν τον A΄ Παγκόσμιο Πόλεμο είχε τον έλεγχο του 85% του υπόλοιπου κόσμου. Η έκταση και η διάρκεια της ευρωπαϊκής κυριαρχίας και η αποσύνθεσή της μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο οδήγησαν στη δημιουργία της θεωρίας της μετα-αποικιοκρατίας.
Η μετα-αποικιοκρατία αναφέρεται στην περίοδο μετά την πτώση της αποικιοκρατίας, δηλαδή στο τέλος ή τη μείωση της κυριαρχίας του ευρωπαϊκού ιμπεριαλισμού. Η θεωρία αυτή εμφανίζεται στα τέλη της δεκαετίας του 1970 και στις αρχές της δεκαετίας του 1980. Η μετα-αποικιοκρατική θεωρία αποτελεί μια συλλογή από θεωρητικές και κριτικές στρατηγικές οι οποίες χρησιμοποιούνται για να εξεταστεί η κουλτούρα (λογοτεχνία, πολιτική, ιστορία κλπ.) των πρώην αποικιών των ευρωπαϊκών αυτοκρατοριών και η σχέση τους με τον υπόλοιπο κόσμο. Μία από τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι μετα-αποικιοκρατικοί/ές συγγραφείς είναι η προσπάθεια να αναστήσουν την κουλτούρα τους και να πολεμήσουν τις προκαταλήψεις για αυτή.
Η μετα-αποικιοκρατική θεωρία εστιάζει στον τρόπο με τον οποίο η δυτική λογοτεχνία σε συνδυασμό με την αποικιοκρατική κουλτούρα διαστρεβλώνει τις εμπειρίες και την πραγματικότητα και χαράσσει την «κατωτερότητα» των αποικιοκρατούμενων. Ασχολείται επίσης με τη λογοτεχνία στην οποία οι κάτοικοι των χωρών που είχαν αποικηθεί προσπαθούν να αρθρώσουν την ταυτότητα τους και να διεκδικήσουν το παρελθόν τους.
Η μετα-αποικιοκρατική θεωρία είναι χτισμένη γύρω από την έννοια του Άλλου [Οther]. Ο μετα-αποικιοκρατικός φεμινισμός ασκεί κριτική στις δυτικές μορφές του φεμινισμού οι οποίες αντιλαμβάνονται τη γυναικεία εμπειρία ως οικουμενική. Οι εκπρόσωποι του μετα-αποικιοκρατικού φεμινισμού υποστηρίζουν ότι οι κουλτούρες που δέχθηκαν την επίδραση της αποικιοκρατίας είναι διαφορετικές. Αναφέρουν ακόμα ότι η καταπίεση που σχετίζεται με την αποικιοκρατική εμπειρία και ιδιαίτερα η φυλετική, ταξική και εθνική καταπίεση έχει περιθωριοποιήσει τη γυναίκα στις κοινωνίες αυτές. Αμφισβητούν την πεποίθηση ότι η καταπίεση του φύλου είναι ο κύριος παράγοντας της πατριαρχίας. Οι φεμινιστές/τριες της μετα-αποικιοκρατικής θεωρίας αντιτίθενται στην απεικόνιση των γυναικών στις μη δυτικές κοινωνίες ως παθητικές και θύματα που δεν μπορούν να αρθρώσουν φωνή.
Μερικοί/ές από τους/τις πιο γνωστούς/ές εκπροσώπους της μετα-αποικιοκρατικής θεωρίας είναι οι εξής: Edward Said, Homi Bhabha, Frantz Fanon και Gayatri Chakravorty Spivak.
Φοιτητική ομάδα Διατμηματικού Μεταπτυχιακού Προγράμματος Σπουδών Λεξικογραφίας: Αναγνωστόπουλος Ιωάννης, Δρακοπούλου Μαρία, Ελευθερίου Δέσποινα, Κούτρα Αλεξάνδρα, Κρομμύδα Ευθαλία, Μαρίν Μαρία,Τριανταφύλλη Ευαγγελία, Τρυπαναγνωστοπούλου Σοφία, Φωκάς Γεώργιος (επιμέλεια Δρ. Ευτέρπη Μήτση)
