Διαφορά

Από Fylopedia
Μετάβαση σε: πλοήγηση, αναζήτηση


διαφορά [GR], difference [EN], différence [FR], differenz [DE]

Πρόκειται για έναν αναγκαίο διπολικό διαχωρισμό ανάμεσα σε γυναίκες και άνδρες, ο οποίος αποτελεί λέξη-κλειδί στη σύγχρονη φεμινιστική θεωρία, διότι δεν προσδιορίζει τη διαφορά μόνο στο πλαίσιο του φύλου, αλλά και στην πολιτικο-κοινωνική της διάσταση.

Στον φεμινισμό του δευτέρου κύματος [second wave feminism], η διαφορά είναι μια διττή έννοια. Η πρωταρχική της σημασία είναι ότι οι γυναίκες έχουν διαφορετική φωνή, διαφορετική ψυχολογία και βιώνουν διαφορετικές εμπειρίες στον έρωτα και την εργασία από τους άντρες. Οι βιολογικές διαφορές περνούν σε δεύτερο πλάνο και δίνεται έμφαση στις κοινωνικές διαφορές. Παράλληλα όμως έχει και μια αρνητική σημασία που εμπεριέχει τον αποκλεισμό και την υποταγή των γυναικών. Ο Derrida (1967) επινοεί τον όρο différance συνδυάζοντας τις δύο σημασίες του γαλλικού ρήματος différer ‘διαφέρω και αναβάλλω’, για να αναδείξει τον λογοκεντρισμό [logocentrism] της δυτικής σκέψης. Επίσης, η Kate Millet, στο μαχητικό βιβλίο της Sexual Politics (1969), στο οποίο με τον όρο πολιτική εννοεί τους μηχανισμούς που εκφράζουν και ενισχύουν τις σχέσεις εξουσίας εντός της κοινωνίας, εκφράζει την άποψη ότι οι διαφορές μεταξύ γυναικών και ανδρών αποτελούν τον βασικό λόγο της γυναικείας καταπίεσης.

Στη δεκαετία του 1970, η φεμινιστική θεωρία επικεντρώθηκε στην έμφυλη διαφορά [gender difference] και τις ψυχολογικές παρά τις πολιτικο-οικονομικές και κοινωνικές προεκτάσεις της. Σύμφωνα με τη Nancy Chodorow, η έμφυλη διαφορά πηγάζει από ψυχοκοινωνικούς συσχετισμούς που αναπτύσσονται στην παιδική ηλικία. Η έμφυλη διαφορά επιβεβαιώνει το χάσμα ανάμεσα στις αντιλήψεις για τη θηλυκότητα που έχουν κατασκευαστεί από άντρες και στην εμπειρία των γυναικών.

Ο γαλλικός φεμινισμός [French feminism] εντοπίζει την έννοια της διαφοράς στις σχέσεις ισχύος. Οι γαλλίδες θεωρητικοί Cixous και Irigaray αρνούνται μια σταθερή γυναικεία ταυτότητα και ορίζουν το θηλυκό ως διαφορά, ως εκείνη τη δύναμη που ανατρέπει τις συμβολικές δομές της δυτικής σκέψης. Αρσενικό-θηλυκό, άντρας-γυναίκα είναι βιολογικές κατηγοριοποιήσεις οι οποίες χρησιμεύουν για να αποκρύπτουν το γεγονός ότι οι κοινωνικά εδραιωμένες διαφορές είναι κατά βάση οικονομικές, πολιτικές και ιδεολογικές.

Στο πλαίσιο των διαφόρων πολιτικών και ιδεολογικών κινημάτων του φεμινισμού, η έννοια της διαφοράς συνδέθηκε με την πολιτική της ταυτότητας [identity politics], και τον αγώνα υπέρ της γυναικείας χειραφέτησης αλλά δεν κατάφερε να συνυπολογίσει τις φυλετικές, ταξικές και διαπολιτισμικές διαφορές που καθορίζουν τη «γυναίκα» ως πολυδιάστατη οντότητα.



Φοιτητική ομάδα Διατμηματικού Μεταπτυχιακού Προγράμματος Σπουδών Λεξικογραφίας: Αναγνωστόπουλος Ιωάννης, Δρακοπούλου Μαρία, Ελευθερίου Δέσποινα, Κούτρα Αλεξάνδρα, Κρομμύδα Ευθαλία, Μαρίν Μαρία,Τριανταφύλλη Ευαγγελία, Τρυπαναγνωστοπούλου Σοφία, Φωκάς Γεώργιος (επιμέλεια Δρ. Ευτέρπη Μήτση)