Προβολή πηγαίου κώδικα για τη σελίδα Ηδονή

[[Category:Γλωσσάρι]]

'''ηδονή [GR], jouissance [EN], jouissance [FR], genuß [EN]'''

O γαλλικός όρος jouissance (από το ρήμα jouir ‘απολαμβάνω’), χωρίς αντίστοιχο όρο στην αγγλική, σημαίνει την απόλυτη ηδονή και υποδηλώνει τη σεξουαλική ευχαρίστηση και τον οργασμό. Στην ψυχανάλυση, η ηδονή σχετίζεται με την εκπλήρωση των επιθυμιών και έρχεται σε αντίθεση με την έλλειψη [lack]. Αρχικά, στο πλαίσιο της πρώτης θεωρίας των ενορμήσεων του Freud, η αρχή της ηδονής αφορούσε τη σεξουαλικότητα [sexuality] και τις σεξουαλικές ενορμήσεις και τοποθετήθηκε σε αντιπαράθεση με τις ενορμήσεις αυτοσυντήρησης ή, αλλιώς, τις ενορμήσεις του Εγώ. Η αρχή της ηδονής, η οποία πρωτοεμφανίστηκε στα έργα του Project for a Scientific Psychology (1895) και The Interpretation of Dreams (1900), συνίσταται στο ότι το σύνολο της ψυχικής δραστηριότητας αποσκοπεί στην αποφυγή της δυσαρέσκειας και στην εξασφάλιση της ηδονής. 

Ο γαλλικός φεμινισμός [French feminism] υιοθέτησε τον όρο για να δηλώσει τη γυναικεία σεξουαλική ευχαρίστηση που διαταράσσει τη φαλλοκρατική συμβολική τάξη [symbolic order]. Για τις κριτικούς Hélène Cixous και Luce Irigaray, ο όρος ηδονή καλύπτει και τη σεξουαλική [sexual] και την κειμενική [textual] απόλαυση. Η Irigaray (1985) μιλά για μια «υστερική» ηδονή, η Cixous θεωρεί τη γυναικεία ηδονή υλική και πνευματική, ενώ η Kristeva (1980) μιλά για απώλεια της «μητρικής» ηδονής της γυναίκας που καταπιέζεται από τη φαλλική εξουσία. O Jacques Lacan διαφοροποίησε την ευχαρίστηση από την ηδονή. Η ηδονή είναι πολυσχιδής, ασταθής και απεριόριστη.

Από τα τέλη της δεκαετίας του 1960, ο Roland Barthes έχει μιλήσει για τον θάνατο του/της συγγραφέα/ως, συμβάλλοντας στην κειμενοκεντρική θεώρηση του λογοτεχνικού έργου. Στο έργο του Η απόλαυση του κειμένου (1976) διακρίνει τις επιδράσεις ενός κειμένου σε ευχαρίστηση και ηδονή και αντιπαραθέτει την ευχαρίστηση της απλής ανάγνωσης με την απόλυτη ευδαιμονία που αποδιοργανώνει την ταυτότητα και το Εγώ. Οι θεωρίες της πρόσληψης και αναγνωστικής ανταπόκρισης παραμερίζουν την κειμενοκεντρική θεώρηση που προσφέρει απλή ευχαρίστηση [plaisir] και μετατοπίζουν το ενδιαφέρον από το κείμενο δίνοντας το προβάδισμα στον/στην αναγνώστη/τρια και στον τρόπο με τον οποίο τελείται η κειμενική προσέγγιση από τον/την ίδιο/α, που μόνο τότε βιώνει την απόλυτη ηδονή. 


----
Φοιτητική ομάδα Διατμηματικού Μεταπτυχιακού Προγράμματος Σπουδών Λεξικογραφίας: Αναγνωστόπουλος Ιωάννης, Δρακοπούλου Μαρία, Ελευθερίου
Δέσποινα, Κούτρα Αλεξάνδρα, Κρομμύδα Ευθαλία, Μαρίν Μαρία,Τριανταφύλλη Ευαγγελία, Τρυπαναγνωστοπούλου Σοφία, Φωκάς Γεώργιος (επιμέλεια Δρ. Ευτέρπη Μήτση)