Μητριαρχία

Από Fylopedia
Αναθεώρηση ως προς 09:16, 19 Ιουνίου 2009 από τον Fylopedia (Συζήτηση | συνεισφορές)
(διαφορά) ← Παλαιότερη αναθεώρηση | Τελευταία αναθεώρηση (διαφορά) | Νεότερη αναθεώρηση → (διαφορά)
Μετάβαση σε: πλοήγηση, αναζήτηση


μητριαρχία [GR], matriarchy [EN], matriarcat [FR], matriarchat [GR]

Ο όρος αναφέρεται σε μια γυναικοκρατική μορφή κοινωνίας, στην οποία πρωταρχικό ρόλο παίζει η γυναίκα. Αυτή είναι η αρχηγός του γένους και της οικογένειας. Στη μητριαρχική κοινωνία, το οικογενειακό όνομα, η φυλετική συγγένεια, η περιουσία και όλα τα άλλα δικαιώματα μεταβιβάζονται από τη μητέρα στα παιδιά, ενώ το δικαίωμα της κληρονομιάς ανήκει μόνο στα κορίτσια. Ο πρώτος που ασχολήθηκε με το θέμα της μητριαρχίας ήταν ο J. Bachofen (1861), ο οποίος μελέτησε τους προπατριαρχικούς πολιτισμούς και διαπίστωσε την υπεροχή των γυναικών έναντι των ανδρών τόσο στην οικογένεια όσο και στην κοινωνία. Ακολούθησε ο Lewis H. Morgan (Ancient Society, 1877), καθώς και ο Friedrich Engels (The Origin of the Family, Private Property and the State, 1884), ο οποίος υποστήριξε ότι η γέννηση της ανισότητας συμπίπτει με τον αφανισμό της μητριαρχίας και την επιβολή της πατριαρχικής οργάνωσης της κοινωνίας.

Υποστηρίζεται ότι η μητριαρχία αποτελεί την πρώιμη, αρχική και έμφυτη μορφή ανθρώπινης συμπεριφοράς και κοινωνικής οργάνωσης και ότι η μετάβαση στην πατριαρχία [patriarchy] αποτελεί προϋπόθεση του πολιτισμού. Η παραπάνω θεωρία θεμελιώνεται στην αντίληψη ότι ο κοινωνικός προορισμός των γυναικών, τόσο στις «πρωτόγονες» όσο και στις «εξελιγμένες» κοινωνίες, προσδιορίζεται από τη μητρότητα [maternity], η οποία αποτελεί τον πυρήνα και την κυριότερη έκφραση της γυναικείας φύσης και την ειδοποιό διαφορά της από την ανδρική. Η Evelyn Reed, συγγραφέας πολλών βιβλίων για τον μαρξιστικό φεμινισμό [Marxist feminism], υποστηρίζει ότι η μητριαρχία προϋπήρξε της πατριαρχίας και προβάλλει την ανωτερότητα των γυναικών, ενώ και η αυστριακή συγγραφέας Bertha Diener (γνωστή και ως Helen Diner), η οποία θεωρείται κλασσική της φεμινιστικής μελέτης της μητριαρχίας, υποστηρίζει ότι, στο παρελθόν, όλες οι ανθρώπινες κοινωνίες υπήρξαν μητριαρχικές σε κάποιον βαθμό, αλλά στη συνέχεια έγιναν πατριαρχικές και εκφυλίστηκαν. Επίσης, σύμφωνα με διάφορες οικοφεμινιστικές θεωρίες [ecofeminism], υπήρξαν περίοδοι μητριαρχικής διακυβέρνησης, κατά τη διάρκεια των οποίων δεν υπήρχαν πόλεμοι. Τέλος, σύμφωνα με τον ριζοσπαστικό φεμινισμό [radical feminism], η κοινωνία είναι μια καταπιεστική πατριαρχία, η οποία καταπιέζει κατά κύριο λόγο (ή αποκλειστικά) τις γυναίκες. Θα πρέπει, επομένως, να καταργηθεί και να αντικατασταθεί από το αντίθετό της, την μητριαρχία.

Οι φεμινιστές/τριες χρησιμοποίησαν αρχαιολογικά ευρήματα και στοιχεία από μύθους για τις γυναικείες θεότητες στην αρχαία Ελλάδα, προκειμένου να αποδείξουν την ύπαρξη μητριαρχικών κοινωνιών, ενώ συχνά αναφέρονταν σε ουτοπίες ως μητριαρχίες. Σε γενικές γραμμές, οι περισσότεροι/ες φεμινιστές/τριες δεν αντιλαμβάνονται τη μητριαρχία ως το αντίθετο της πατριαρχίας, όπου οι γυναίκες κατέχουν την πρωτοκαθεδρία, αλλά ως ένα διαφορετικό σύνολο εναλλακτικών θεσμών και αξιών που έχουν σχεδιαστεί κατά τέτοιον τρόπο ώστε να προστατεύουν και να ενισχύουν τους δεσμούς απόλαυσης μεταξύ μητέρας-βρέφους και άνδρα-γυναίκας.



Φοιτητική ομάδα Διατμηματικού Μεταπτυχιακού Προγράμματος Σπουδών Λεξικογραφίας: Αναγνωστόπουλος Ιωάννης, Δρακοπούλου Μαρία, Ελευθερίου Δέσποινα, Κούτρα Αλεξάνδρα, Κρομμύδα Ευθαλία, Μαρίν Μαρία,Τριανταφύλλη Ευαγγελία, Τρυπαναγνωστοπούλου Σοφία, Φωκάς Γεώργιος (επιμέλεια Δρ. Ευτέρπη Μήτση)